Hướng dẫn chăm sóc ống thông tĩnh mạch trung tâm từ ngoại biên (PICC) ở nhà

Ống thông tĩnh mạch trung tâm từ ngoại biên (PICC) là một dạng đường vào tĩnh mạch cho phép thuốc và dịch truyền tĩnh mạch được nhanh chóng đưa vào máu và đi khắp cơ thể. PICC là một ống dài, mỏng, mềm (ống thông) được luồn vào một tĩnh mạch ở cánh tay hoặc ở chân. Ống thông có đầu trong một tĩnh mạch lớn ngay bên ngoài tim được gọi là tĩnh mạch chủ trên (SVC). Sau khi PICC được luồn vào, có thể chụp X-quang ngực để đảm bảo ống thông ở đúng vị trí.

• Để truyền thuốc và dinh dưỡng dưới dạng chất lỏng.
• Để cung cấp dịch truyền tĩnh mạch (IV) và các sản phẩm máu.
• Để lấy mẫu máu thường xuyên.
• Nếu có vấn đề khi đặt ống thông tĩnh mạch ngoại biên (PIV).

Nếu được chăm sóc đúng cách, PICC có thể ở nguyên vị trí trong vài tháng. Việc được đặt PICC có thể cho phép quý vị ra viện sớm hơn và tiếp tục điều trị tại nhà. Thuốc và chăm sóc PICC có thể được xử lý tại nhà bởi một thành viên trong gia đình, người chăm sóc, hoặc đội ngũ nhân viên chăm sóc sức khỏe tại nhà.

Có những nguy cơ nào?

• Cục máu đông (huyết khối) hình thành trong hoặc ở đầu PICC.
• Cục máu đông hình thành trong tĩnh mạch (huyết khối tĩnh mạch sâu) hoặc di chuyển tới phổi (thuyên tắc mạch phổi).
• Viêm tĩnh mạch (viêm tĩnh mạch) nơi đặt PICC.
• Nhiễm trùng tại vị trí luồn ống hoặc trong máu. Nhiễm trùng máu từ đường truyền tĩnh mạch trung tâm, như PICC, có thể nghiêm trọng và thường phải nằm viện.
• PICC sai vị trí, hoặc PICC di chuyển hoặc vị trí đặt không phù hợp.
• PICC bị vỡ hoặc rách. Không sử dụng kéo gần PICC.
• Kích ứng hoặc tổn thương thần kinh hoặc gân trong khi đặt PICC.

Cách chăm sóc PICC của quý vị

Hãy làm theo hướng dẫn cụ thể do chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị đưa ra.

Phòng ngừa nhiễm trùng

• Quý vị và bất cứ người chăm sóc nào đều phải thường xuyên rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây. Rửa tay:
  • Trước khi chạm vào PICC hoặc dụng cụ truyền.
  • Trước khi thay băng (băng). Không thay băng gạc trừ khi quý vị đã được hướng dẫn làm như vậy và thể hiện quý vị có thể thay băng một cách an toàn.
• Rửa PICC theo chỉ dẫn. Hãy cho chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị biết ngay lập tức nếu khó rửa hoặc không thể rửa PICC. Không dùng lực để rửa PICC.
• Chỉ sử dụng vật tư sạch và không có mầm bệnh (vô trùng). Bảo quản vật tư đó ở nơi khô ráo. Không tái sử dụng kim tiêm, xy lanh, hoặc bất kỳ vật tư nào khác. Tái sử dụng vật tư có thể dẫn đến nhiễm trùng.
• Giữ cho băng của PICC khô và dùng băng dính để cố định nếu các mép băng không còn bám vào da.
• Kiểm tra vị trí đặt PICC mỗi ngày xem có dấu hiệu nhiễm trùng không. Kiểm tra xem có:
  • Đỏ, sưng hoặc đau.
  • Dịch hoặc máu.
  • Ấm.
  • Mủ hoặc mùi hôi.

Phòng ngừa các vấn đề khác

• Không sử dụng xi lanh dưới 10 mL để rửa PICC.
• Không đo huyết áp ở cánh tay đặt PICC.
• Không bao giờ được kéo hoặc lôi PICC. Cố định PICC vào cánh tay bằng băng dính hoặc màng ni lông cuộn nếu không thể dùng băng dính.
• Không tự ý tháo PICC. Chỉ chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã qua đào tạo mới được tháo PICC.
• Để vật nuôi và trẻ em tránh xa PICC.

Cách chăm sóc băng PICC của quý vị

• Giữ cho băng PICC sạch sẽ và khô ráo để phòng ngừa nhiễm trùng.
• Không tắm bồn, bơi, hoặc sử dụng bồn tắm nước nóng cho đến khi được chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị chấp thuận. Hãy hỏi chuyên gia chăm sóc sức khỏe xem quý vị có thể tắm vòi hoa sen không. Quý vị có thể chỉ được phép tắm bằng miếng bọt biển. Khi quý vị được cho phép tắm dưới vòi sen:
  • Đề nghị chuyên gia chăm sóc sức khỏe dạy quý vị cách bọc kín ống PICC.
  • Bọc PICC màng ni lông trong suốt và băng lại để giữ cho khô khi tắm.
• Tuân thủ các chỉ dẫn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe về cách chăm sóc chỗ đặt ống thông và băng. Đảm bảo quý vị:
  • Rửa tay bằng xà phòng và nước trong ít nhất 20 giây trước và sau khi quý vị thay băng. Nếu không có xà phòng và nước, hãy dùng dung dịch sát trùng tay.
  • Chỉ thay băng nếu được chuyên gia chăm sóc sức khỏe hướng dẫn cách thay. Cần phải thay băng PICC nếu băng bị lỏng hoặc bị ướt.
  • Để nguyên các mũi khâu (chỉ phẫu thuật), keo dán da hoặc các dải băng dính tại chỗ. Những thứ dùng để đóng vết mổ trên da này có thể cần phải để nguyên tại chỗ trong 2 tuần hoặc lâu hơn. Nếu các mép dải băng dính bắt đầu long ra và cong lên, quý vị có thể cắt những chỗ mép bị long ra đó. Không bóc hết các dải băng dính ra trừ khi chuyên gia chăm sóc sức khỏe hướng dẫn quý vị làm như vậy.

Tuân thủ những hướng dẫn này ở nhà:

Thải bỏ vật tư

• Vứt bỏ mọi bơm tiêm vào thùng loại bỏ vật nhọn (thùng đựng vật nhọn). Quý vị có thể mua thùng đựng vật nhọn ở hiệu thuốc, hoặc quý vị có thể tự làm bằng cách sử dụng hộp nhựa cứng rỗng có nắp.
• Bỏ bất kỳ băng hoặc túi truyền nào đã sử dụng vào túi nhựa. Vứt túi đó vào thùng rác.

Hướng dẫn chung

• Luôn mang theo thẻ nhận diện PICC hoặc đeo vòng cảnh báo y tế.
• Luôn kẹp chặt ống, trừ khi ống đang được sử dụng.
• Luôn mang theo kẹp có mép nhẵn để kẹp PICC nếu bị vỡ.
• Không dùng kéo hoặc vật sắc nhọn gần ống.
• Quý vị có thể uốn cong cánh tay của mình và cử động cánh tay một cách tự do. Nếu PICC của quý vị ở gần hoặc nằm ở chỗ uốn cong của khuỷu tay, hãy tránh các động tác lặp đi lặp lại ở khuỷu tay.
• Tránh nâng vật nặng theo chỉ dẫn của chuyên gia chăm sóc sức khỏe.
• Tuân thủ theo tất cả các lần khám lại. Điều này có vai trò quan trọng. Quý vị sẽ cần thay băng PICC ít nhất một lần mỗi tuần.

Hãy liên lạc với chuyên gia chăm sóc sức khỏe nếu:

• Quý vị bị đau ở cánh tay, tai, mặt, hoặc răng.
• Quý vị bị sốt hoặc ớn lạnh.
• Quý vị bị mẩn đỏ, sưng nề, hoặc đau xung quanh chỗ đặt ống thông.
• Quý vị có dịch hoặc máu chảy ra ở chỗ đặt ống thông.
• Cảm giác ấm nóng ở chỗ đặt ống thông khi chạm vào.
• Quý vị thấy mủ hoặc mùi hôi thoát ra ở vị trí đặt ống thông.
• Da quý vị cảm thấy cứng và nhô lên quanh chỗ đặt ống thông.
• Băng PICC của quý vị bị ướt hoặc bị long ra và quý vị chưa được dạy cách thay băng.

Yêu cầu trợ giúp ngay lập tức nếu:

• Quý vị gặp vấn đề với PICC, chẳng hạn như PICC của quý vị:
  • Bị lôi mạnh hoặc bị kéo và một phần đã bị kéo ra ngoài. Không ấn PICC trở lại.
  • Không thể xối rửa được, khó xối rửa hoặc bị rò rỉ xung quanh vị trí đặt khi được xối rửa.
  • Phát ra âm thanh rửa khi được rửa.
  • Có vẻ như có lỗ thủng hoặc có vết rách.
  • Bị vô tình bị kéo hết ra ngoài. Nếu điều này xảy ra, hãy che phủ chỗ luồn ống bằng một miếng băng gạc. Không vứt PICC đi. Chuyên gia chăm sóc sức khỏe của quý vị sẽ cần kiểm tra để đảm bảo toàn bộ ống thông đã ra ngoài.
• Quý vị cảm thấy tim đập nhanh hoặc bỏ nhịp, hoặc quý vị bị đau ngực.
• Quý vị bị thở dốc hoặc khó thở.
• Quý vị bị sưng, đỏ, ấm hoặc đau ở cánh tay nơi đặt PICC.
• Quý vị có vệt màu đỏ đi lên cánh tay bắt đầu bên dưới băng PICC.

• Không chờ xem triệu chứng có hết không.
• Không tự lái xe đến bệnh viện.

Tóm tắt

• Ống thông tĩnh mạch trung tâm từ ngoại biên (PICC) là một ống dài, mỏng, mềm (ống thông) được đặt vào một tĩnh mạch ở cánh tay hoặc ở chân.
• Nếu được chăm sóc đúng cách, PICC có thể ở nguyên vị trí trong vài tháng. Việc được đặt PICC có thể cho phép quý vị ra viện sớm hơn và tiếp tục điều trị tại nhà.
• PICC được đặt bằng cách sử dụng kỹ thuật không có mầm bệnh (vô trùng) do một chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã qua đào tạo đặc biệt thực hiện. Chỉ chuyên gia chăm sóc sức khỏe đã qua đào tạo mới được tháo ống.
• Không đo huyết áp ở cánh tay đặt PICC.
• Luôn mang theo thẻ nhận diện PICC của quý vị.